Paraszat: Jitro
Piątek, 17 Szwat, 5775; 6 lutego 2015
Świeczki szabatowe zapalamy o godz. 16:24; koniec Szabatu (7 lutego) o godz. 17:34
Mincha i Kabalat Szabat w Synagodze Kupa o godz. 16:25
Szacharit o godz. 9:00
„Beit Jakow”
W Krakowie znajduje się budynek, nazywany „Beit Jakow”, w którym prowadzono szkołę dla żydowskich dziewcząt. Obecnie wiele szkół żydowskich także nosi tę nazwę i kontynuuje tradycje tutejszej placówki. Skąd wzięła się nazwa „Beit Jakow”?
W tym tygodniu w paraszy (paraszat jitro) przedstawiono historię związaną z wielkim wydarzeniem, jakim było podarowanie narodowi izraelskiemu Tory na górze Synaj. Bóg objawił się w całej okazałości, a Izraelici dostąpili zaszczytu wysłuchania Go, ponieważ dwa pierwsze przykazania zostały przez Boga wypowiedziane: „Jam Wiekuisty, Bóg twój, którym cię wywiódł z ziemi Micraim, z domu niewolników”.
W tym czasie zawiązało się przymierze między Bogiem a narodem Izraela, które jest nierozerwalne. Ten związek jest niezależny od postępowania ludzi, bo nawet jeśli ktoś nie przestrzega przykazań zawartych w Torze, nie może zerwać głębokiego związku z Bogiem.
Napisano bowiem, że ktoś, kto nie przestrzega przykazań – nadal pozostaje Żydem. W swej istocie zawsze jest Żydem, posiada duszę żydowską, otrzymał ją w spadku po swoich rodzicach. Związek z Bogiem przechodzi z ojca na syna, z dziadka na wnuka. Według halachy powiązanie to staje się faktem również, jeśli matka jest Żydówką.
Kiedy Bóg instruował Mojżesza, jak powinien przygotować naród izraelski na przyjęcie Tory, rzekł: „Tak powiesz domowi Jakuba i oznajmisz synom Izraela.” Dlaczego dwa razy powtórzono to samo: „powiesz domowi Jakuba”, a zaraz potem: „oznajmisz synom Izraela”? Mędrcy wyjaśnili, że chodzi tu o dwie części narodu Izraela. W „Mechilcie” napisano: „Tak powiesz domowi Jakuba” - to kobiety, zaś „oznajmisz synom Izraela” - to mężczyźni”. Kobiety określa się jako „dom Jakuba” (z tego powodu krakowska szkoła nosiła nazwę „Beit Jakow”). Mężczyźni są nazywani „synami Izraela”.
Tora również dzieli naród izraelski na dwie grupy. Kobietom przekazuje ogólną informację, zaś mężczyznom przedstawia szczegóły. Powstaje pytanie: dlaczego kobiety mają pierwszeństwo? Dlaczego Bóg rozkazał Mojżeszowi mówić najpierw do kobiet, zaś dopiero potem do „synów Izraela”, czyli mężczyzn? Wiemy bowiem, że więcej przykazań dotyczy mężczyzn. Kobiety nie ubierają tałesu, nie zakładają tefilinu, rzadziej chodzą do synagogi i uczą się Tory. Bóg, dając przykazania, powinien z tego względu mówić głównie do mężczyzny, a nie do kobiety.
Prawdą jest, ze mężczyźni muszą przestrzegać większej liczby przekazań niż kobiety, ale dotyczą one już kwestii szczegółowych. Kobiety otrzymały główne, podstawowe przykazania judaizmu, choć nie przekazywano im szczegółów.
W każdym przedsiębiorstwie, firmie także rozdziela się zadania. Istnieją ludzie, którzy prowadzą biznes i faktycznie na nich spoczywa odpowiedzialność, ale nie zajmują się szczegółowymi kwestiami. Ostatecznie dzięki nim wszystko funkcjonuje. Są w takiej firmie również ludzie dbający o szczegółowe sprawy i drobnostki, ale robią to na zlecenie dyrektora.
Tak samo jest z Torą i przykazaniami. Kobiety otrzymały fundamenty Tory, dlatego pochodzenie żydowskie jest zależne od matki. Ona przekazuje istotę judaizmu. Kiedy dziecko otrzyma już podstawy judaizmu, ojcowie wprowadzają dziecko w szczegóły żydowskiego świata.
Jeśli ojciec jest koenem, syn będzie koenem; jeśli ojciec jest lewim, syn również nim zostanie, a jeżeli jest zwykłym „israelem” - syn także nim będzie. O rzeczy podstawowej, czyli czy dziecko jest Żydem, czy nie, decyduje matka.
Dlatego w codziennym życiu kobiety zajmują się z reguły podstawowymi rzeczami, dzięki nim dzieci przychodzą na świat, a matki się nimi opiekują i wychowują je. Potem nadchodzi czas pracy ojców – polegającej na nauczeniu szczegółowych przykazań. Ojciec powinien zadbać o to, by jego dzieci znały Torę i przestrzegały wszystkich przykazań, w każdym detalu.
Dlatego Bóg rzekł najpierw: „Tak powiesz domowi Jakuba”, ponieważ odnosił się do obowiązku kobiety, która zajmuje się podstawowymi kwestiami, zaś dopiero potem mówi: „oznajmisz synom Izraela”, mając na myśli ojców, którzy powinni przekazań dzieciom wszelkie szczegóły odnośnie do Tory i przykazań.
SZABAT SZALOM!
Rabin Eliezer Gurary
